Wazee na wakazi wa kaunti ya Isiolo wameitaka serikali ya kitaifa kuchukua hatua za haraka kutatua mgogoro wa uongozi na kisheria unaoendelea kushuhudiwa katika kaunti hiyo, siku chache baada ya jaribio la kumuondoa Gavana Abdi Ibrahim Guyo kushindikana.
Wazee hao wamesema kuwa mvutano huo umezaa mabunge mawili pinzani, bajeti tata, hali ya ukosefu wa usalama na madai ya ufisadi ambayo yamelemaza utoaji wa huduma na kuiweka kaunti katika hatari ya kusambaratika kabisa. Wamewaomba Jaji Mkuu Martha Koome, Mkurugenzi wa Idara ya Uchunguzi wa Jinai (DCI) Mohamed Amin na Tume ya Maadili na Kupambana na Ufisadi (EACC) kuhakikisha sheria inazingatiwa ili kuwalinda wananchi dhidi ya machafuko ya kisiasa.
Naibu mwenyekiti wa Baraza la Wazee wa jamii ya Borana, Mohamed Ali, alieleza masikitiko kuwa zaidi ya KSh21 bilioni ambazo zimetolewa kwa Kaunti ya Isiolo katika miaka ya fedha iliyopita hazijaonyesha mafanikio yoyote halisi kwa wananchi.
“Wananchi wetu bado hawajaona maendeleo yoyote licha ya pesa hizi nyingi kutolewa. Sheria lazima ifuatwe ili uwajibikaji urejee,” alisema Ali.
Luke Mithika aliunga mkono kauli hiyo, akiwashtumu viongozi wa kaunti kwa kuendeleza ufisadi na ukosefu wa uwazi. Alitoa mfano wa bajeti ya KSh7 bilioni iliyopitishwa hivi majuzi bila ushirikishwaji wa umma, jambo ambalo ni hitaji la kikatiba.
Balafu Darimo alikumbusha ghasia na hali ya kutotulia iliyoshuhudiwa mwezi Juni 2025 wakati hoja ya kumwondoa Gavana Guyo ilipowasilishwa. Baadhi ya wakazi walijeruhiwa na wengine kupoteza maisha katika makabiliano yaliyochochewa na mvutano wa kisiasa.
Aliendelea kueleza wasiwasi wake kuhusu kuwepo kwa mabunge mawili pinzani—moja likifanya kazi katika jengo rasmi la bunge la kaunti, na lingine likiendesha shughuli zake kwenye hema katika Wadi ya Ol Donyiro.
“Mkanganyiko huu umevuruga utaratibu wa kaunti yetu. Huduma zimesimama, maisha ya watu wa kawaida yamevurugwa,” Darimo alisema.
Baadhi ya wakazi walitilia shaka iwapo idara ya mahakama inashughulikia mzozo wa kisiasa wa Isiolo kwa haki na bila upendeleo.
David Kimathi, mmoja wa wakazi, alimwomba moja kwa moja Jaji Mkuu Martha Koome kuingilia kati.
“Tunamhitaji Jaji Mkuu ahakikishe haki inatendeka bila kuchelewa. Isiolo haiwezi kuendelea katika hali hii ya sintofahamu,” alisema Kimathi.
Mgombea mwenza wa ugavana aliyewahi kuwania, Mugambi Mugabe, aliwashutumu baadhi ya maafisa wa mahakama kwa kuingilia kesi zinazohusu uongozi wa Isiolo, akitaja picha zinazozunguka mitandaoni zikionyesha maafisa hao wakiwa na Gavana Guyo.
“Haki ikicheleweshwa ni sawa na kunyimwa haki. Mtazamo kuwa maafisa wamependelea umeondoa imani ya wananchi. Watu wa Isiolo wanastahili uwazi na haki,” alisema Mugabe.
Mgogoro wa sasa unatokana na hoja ya kumwondoa Gavana Guyo ambayo iliwasilishwa katika Bunge la Kaunti ya Isiolo mwezi Juni 2025. Hoja hiyo ilimshutumu kwa matumizi mabaya ya mamlaka, utovu wa maadili kazini, na kushindwa kulinda mali ya umma.
Waliounga mkono hoja hiyo walidai kuwa utawala wa Guyo umetumia vibaya fedha za umma, umeshindwa kutekeleza miradi ya maendeleo, na unahusishwa na ongezeko la hali ya kutokuwa na usalama. Hata hivyo, mchakato huo ulikumbwa na mgawanyiko mkubwa ndani ya bunge la kaunti. Sehemu ya MCAs walimuunga mkono gavana, huku wengine wakitaka aondolewe.
Mgawanyiko huo ulipelekea kuundwa kwa mabunge mawili, kila moja likiapisha Spika na Karani wake. Wakati kundi moja likiendelea na shughuli katika majengo rasmi ya bunge, kundi pinzani lilihamia katika Wadi ya Ol Donyiro, likiwa limeweka hema kama bunge la muda.
Hali hiyo imelemaza shughuli za kutunga sheria, huku maamuzi yanayokinzana yakichangia kuongezeka kwa taharuki.
Mwenyekiti wa zamani wa Baraza la Kaunti na Diwani wa zamani wa Garbatulla, Hussein Abduba, aliyeongoza kikao cha wanahabari, alisema mvutano huo umelemaza utoaji wa huduma kwa wananchi na haupaswi kuendelea.
“Kuna changamoto nyingi zinazotukumba tangu jaribio la kumng’oa Gavana Guyo. Sheria lazima ichukue mkondo wake ili huduma ziweze kurejea,” alisema Abduba.
Wazee walisisitiza kuwa viongozi wa kisiasa wanapaswa kuweka maslahi ya wananchi mbele, wakionya kuwa hali hii ya sintofahamu ikiendelea inaweza kuivuruga Isiolo zaidi.
Kwa sasa, hatima ya Isiolo imo mikononi mwa taasisi za kitaifa zinazopaswa kusimamia sheria. Ujumbe wa wazee ulikuwa wazi: ni hatua thabiti na isiyoegemea upande wowote pekee itakayoirejeshea Isiolo utulivu na mwelekeo.
