Siku za vitabu vya zamani vya nyimbo na mahubiri ya Jumapili pekee zimepita. Katika enzi ya kupenda na kusambaza, kundi jipya la viongozi wa dini limeibuka: watu mashuhuri wa mitandao ya kijamii. Watu hawa wenye charisma, wenye simu mahiri na maarifa ya mtandao, wanazunguka katika ulimwengu wa kidijitali ili kuwashirikisha, kuwatia moyo, na kuungana na waumini wao kwa njia zisizokuwa za kawaida.
Chukua mchungaji wangu, kwa mfano. Mahubiri yake hapo awali yalipiga kelele kupitia mimbara, lakini sasa yanazunguka kwenye Facebook, Instagram, na hata TikTok na hali za WhatsApp. Anaunganisha kwa urahisi hekima ya Biblia na vitambulisho vya mwelekeo, na kuunda ibada ndogo ndogo zinazofaa kabisa kwenye njia ya kidole kinachogonga. Mabadiliko haya ni zaidi ya uboreshaji wa teknolojia; ni hatua ya kimkakati kupambana na kupungua kwa kuhudhuria kanisani na kufikia waumini wengi zaidi, waliozaliwa kwenye teknolojia.
Mchungaji Ignitius Malimo, anayejulikana pia kama Passy Iggy Adui Wa Shetani, Kasisi wa GenZ, Vijana, na Vijana Watu wazima katika Kanisa Kuu la All Saints Cathedral jijini Nairobi, anazungumzia safari yenye matunda lakini yenye changamoto ya kuwafikia Wakristo mtandaoni, ikiongozwa na amri na ahadi ya Yesu ya kufanya wanafunzi kutoka mataifa yote kupitia injili (Mathayo 28:19-20), “Nimekuwa nikifuata amri na ahadi ya Yesu ya kufanya wanafunzi kutoka mataifa yote kupitia injili. Yesu alisema, “Kwa hiyo nendeni mkawafanye watu wa mataifa yote kuwa wanafunzi, mkiwabatiza katika jina la Baba na la Mwana na la Roho Mtakatifu; mkiwafundisha kuyazingatia yote niliyowaamuru ninyi; na tazama, mimi niko pamoja nanyi siku zote, hata mwisho wa dunia.” Anafafanua.
Kuwasiliana na wafuasi kunamwezesha kushughulikia mahitaji yao kuanzia kwa maombi, na masuala ya imani hadi masuala ya uchungaji wa familia kwa ujumla. “Nimekuwa nikitumia majukwaa ya mitandao ya kijamii kama vile WhatsUp, X, Facebook, LinkedIn, TikTok na Instagram kushiriki ujumbe wa injili, mafundisho ya Biblia, na hadithi za kutia moyo watu kutoka asili tofauti, tamaduni na maeneo. Pia nimeweza kuwasiliana na wafuasi wetu na kujibu mahitaji yao na maombi, kama vile sala, masuala ya imani, na masuala ya uchungaji wa familia kwa ujumla.”
Kinachomvutia zaidi Mchungaji Malimo kuhusu utume wa injili ya mitandao ya kijamii ni uwezo wake wa kuwatambulisha watu kwa Yesu Kristo na kukuza uhusiano wao Naye. Anashuhudia nguvu za mitandao ya kijamii kama chombo cha uinjilisti na uanafunzi, na kufikia watu ambao huenda hawana ufikiaji wa mazingira ya kawaida ya kanisa. Kuona maisha yaliyobadilishwa na injili kupitia mitandao ya kijamii kunathibitisha imani yake katika ufanisi wake. “Nimeona jinsi mitandao ya kijamii inaweza kuwa chombo chenye nguvu cha uinjilisti na uanafunzi, kwani inaniwezesha kuwafikia watu ambao huenda hawana kanisa au jumuiya ya Kikristo. Pia nimeona jinsi maisha yamebadilishwa na nguvu za injili kupitia mitandao ya kijamii. Paulo alisema, “Maana sitaaibika na Injili; kwa kuwa ni uwezo wa Mungu kwa wokovu kwa kila aminiye, kwa Myahudi kwanza na kwa Myunani pia.” (Warumi 1:16) anaongeza.
Licha ya kukabiliana na changamoto kama vile kuendana na mwenendo unaobadilika wa mitandao ya kijamii, kushughulikia maoni hasi, kugawanya muda kati ya huduma ya mtandaoni na nje ya mtandao, na kudumisha uhalisi na viwango vya maadili, Mchungaji Malimo anaendelea kuwa thabiti katika imani yake kwamba utume wa injili ya mitandao ya kijamii ni huduma yenye thamani na ufanisi kwa ajili ya utukufu wa Mungu. “Licha ya changamoto hizi, ninaamini kuwa utume wa injili ya mitandao ya kijamii ni huduma yenye thamani na ufanisi ambayo inaweza kuleta athari chanya duniani kwa ajili ya utukufu wa Mungu. Ninashukuru kwa fursa ya kutumia mitandao ya kijamii kama jukwaa la kushiriki habari njema za Yesu Kristo na wengine. Najaribu kutembea kwa hekima kuelekea kwa watu wa nje, nikitumia wakati vizuri zaidi. Najaribu pia kufanya hotuba yangu iwe ya neema siku zote, ikiwa na chumvi, ili nipate kujua jinsi ya kumjibu kila mtu (Wakolosai 4:5-6).”
Lakini kwa nini mvuto? Mitandao ya kijamii huwaruhusu viongozi wa dini kupita vizuizi vya kimwili na kuungana na wafuasi kwa njia ya kibinafsi zaidi. Sala zinazopeperushwa moja kwa moja huunda hisia ya jumuiya pepe, kukuza uhusiano wa karibu hata kwa maili. Vikao vya Maswali na Majibu vinavunja mgawanyiko wa mimbara ya jadi, na kutoa jukwaa kwa wafuasi kuingiliana na kuuliza maswali moja kwa moja. Matokeo yake ni uzoefu wa kidini wenye nguvu zaidi na jumuishi, unaokidhi maisha ya haraka na mtandaoni ya kizazi cha milenia na Gen Z.
Cledwyn Mamai, Mkristo na Mzee wa Kanisa, anashikilia kwamba, “Ushawishi na nguvu za mitandao ya kijamii haziwezi kupuuzwa katika dunia ya sasa. Kama aina yoyote ile ya vyombo vya habari, unachosoma au kuchapisha hapo ndiyo kinachofanya kuwa nzuri au mbaya. Wachungaji na Wakristo wengi wanagundua kuwa hii ni mojawapo ya njia bora za kuwafikia watu wengi kwa gharama ndogo lakini inavuka mipaka. Mradi tu ujumbe na uwasilishaji wake unahusu Mungu na kuwaita watu Kwake, hiyo ni sawa.” Anasema.
Hata hivyo, mimbara hii ya kidijitali ina changamoto zake. Wakosoaji wanasema kuwa kipengele cha iliyopangwa na iliyoangaziwa ya mitandao ya kijamii kinaweza kupotosha ujumbe wa kidini, kupunguza dhana ngumu za teknolijia kuwa vichwa vya habari vya kuvutia na taswira nzuri. Kuna hatari pia ya habari potofu na udanganyifu, kwani watu mashuhuri wa mitandao ya kijamii wanaweza kutumia vibaya mamlaka yao ya kidini kusukuma ajenda za kibinafsi au kukuza imani ambazo huenda zikawa hatari.
June Bitengo, kiongozi wa vijana wa Kanisa, anasema kwamba, “Wachungaji ni viongozi. Wanawashawishi angalau watu wa Kanisa lao. Kwa hiyo, chochote wanachochapisha kwenye mitandao ya kijamii kina athari kubwa kwa wale wanaowafuata. Ni vigumu kutofautisha kati ya mchungaji (ofisi) na mchungaji (binadamu).” Hata hivyo, anaonya kuhusu yaliyomo yanayoshirikiwa kwenye mitandao ya kijamii. “Licha ya mapendeleo yao na maoni ya kibinafsi yanayotokana na mahitaji/matakwa yao ya kibinadamu, kila mchungaji mwenye ushawishi mtandaoni anapaswa kuwa makini kuhusu anachochpisha kwenye mitandao ya kijamii. Jamii inawatarajia kueneza injili ya Kristo Yesu.” Anasema.
Hitaji la kuendelea kuwashirikisha watu mtandaoni linaweza kuwafanya viongozi wa dini watangulize yaliyomo yanayovuma mtandaoni badala ya tafakari ya kina. Jitahidi la kukaa kwenye “mrengo” linaweza kuathiri vibaya maadili msingi ya imani yao, na kusababisha mashtaka ya kuwa wa juu juu na wanafiki.
Mchungaji George Onalo, Mchungaji wa Magereza ya Kenya, anasema kwamba, “Ulimwengu umepiga hatua kubwa, na kutuacha nyuma. Hatupaswi kujiruhusu kupofushwa na tofauti kati ya kanisa na dunia ya kisasa. Watu tunakutana nao kwenye mitandao ya kijamii ndiyo wale wale wanaojaza viti vyetu kanisani. Kama sauti katika kizazi hiki, nimewafikia roho nyingi kupitia majukwaa ya mtandao. Ingawa inavutia kuvutia umakini wao, sehemu kubwa ya watumiaji wa mtandao wamezungukwa na vichocheo. Kama mchungaji, changamoto hii imechochea ubunifu wangu, na kunisukuma kutoa yaliyomo muhimu ambayo yanawagusa vijana na watazamaji wa mtandaoni kwa pamoja.”
Licha ya changamoto hizi, kuongezeka kwa watu mashuhuri wa kidini kunaweza pia kuonekana kama maendeleo chanya. Inawezesha jumuiya za imani kuingiliana na teknolojia ya kisasa, kufanya dini kuwa rahisi zaidi na muhimu kwa kizazi kipya. Zaidi ya hayo, inatoa jukwaa la sauti mbalimbali za kidini kusikilizwa, uwezekano wa kukuza mazungumzo na uelewano kati ya dini.
Mchungaji Malimo, akitambua mkono wa Mungu katika kuhamasisha maendeleo ya kiteknolojia, anasubiri kwa hamu kukumbatia uvumbuzi wa siku za usoni, ikiwa ni pamoja na maendeleo katika AKili Bandia (AI), ili kuendeleza juhudi za uinjilisti. “Mungu ametumia nguvu zake kuhamasisha kizazi hiki kuja na teknolojia siyo tu kama chombo cha kijamii bali na chombo cha huduma ya uinjilisti. Natarajia kukumbatia zaidi hata tunapoevuka kuelekea katika msimu wa AKili Bandia (AI).” Anahitimisha.
Mchungaji Patrick Lwimbo wa Living Word Church- Shujaa alishiriki mtazamo wake kuhusu ufanisi wa ushirika wa kimwili dhidi ya kufikia watu mtandaoni katika huduma na utume wa injili. Alikubali uwezekano wa maoni yake kuonekana kuwa ya zamani, lakini akasisitiza kwa nguvu, “Ushirika wa kimwili unafanya yote, unatumikia kusudi kamili la huduma/utome wa injili.” Mchungaji Lwimbo alisisitiza asili ya ziada ya kufikia watu mtandaoni, akitetea utumiaji wake kama nyongeza ya maisha ya kila siku, kutoa lishe ya kiroho kati ya mishemishe na shughuli nyingi. Kuhusu athari kwa kizazi cha sasa, Mchungaji Lwimbo alibainisha kuwa, “Kwa Gen Z ya sasa, kufikia watu mtandaoni kwa njia ya injili kunawafanya wachukulie Ukristo na wokovu kama mtindo wa maisha wa ziada, wanaweza kujiunga na kujiondoa kulingana na mahitaji na matakwa yao wakati huo maalum.” Alisisitiza umuhimu wa kuwa imara katika Neno na wokovu, akisema kuwa unatokana na ushirika wa kimwili. Akielezea wasiwasi kuhusu ushawishi wa mitandao ya kijamii, Mchungaji Lwimbo alisema, “Ushawishi wa mitandao ya kijamii umepotosha lengo kuu la kufikia watu kwa njia ya injili kuwa maonyesho ya kupendeza na mambo yasiyo ya msingi.” Alimaliza kwa kusisitiza tena kuunga mkono kufikia watu kwa njia ya injili ya kimwili, akisema, “Mwenyewe ningependekeza kufikia watu kwa njia ya injili ya kimwili, bila ya kufikia watu mtandaoni kutumika kama kichocheo au nyongeza ya kile kinachokusanywa kimwili.”
Kuongezeka kwa watu mashuhuri wa kidini kwenye mitandao ya kijamii ni jambo changamano lenye pande mbili nzuri na mbaya. Kadri mwenendo huu unavyoendelea kubadilika, itakuwa vyema kuona jinsi jumuiya za kidini zinavyobadilika na kutumia teknolojia kuimarisha imani, kukuza uhusiano, na kukabiliana na changamoto za zama za kidijitali.
